EKONOMIJA
PRIORITETNA DIONICA
Godina auto-puta: Država prihodovala 9 miliona, smanjen broj nesreća
Ova, 41 kilometar duga trasa, za skoro godinu dana donijela je Crnoj Gori nešto manje od devet miliona eura prihoda, smanjila rizik nastanka saobraćajnih nezgoda, ali i povećala obim saobraćajnog prometa
Godina je od kako je u saobraćaj pušten crnogorski infrastrukturni projekat vijeka, to jest prva dionica auto-puta Bar-Boljare, od Smokovca do Mateševa. Ova, 41 kilometar duga trasa, za skoro godinu dana donijela je Crnoj Gori nešto manje od devet miliona eura prihoda, smanjila rizik nastanka saobraćajnih nezgoda, ali i povećala obim saobraćajnog prometa.
Kako je portalu Javnog servisa saopšteno iz Ministarstva kapitalnih investicija (MKI), od 21. jula 2022. godine kada je počela naplata putarine, zaključno sa 4. julom 2023. godine, po tom osnovu naplaćeno je 8,5 miliona eura.
“Dodatno je prihodovano 323.329 eura od ostalih djelatnosti vezanih za auto-put“, dodaju iz MKI.
Narednih dana očekuju značajno povećanje obima saobraćaja pa samim tim i uvećanje ostvarenih prihoda. Rezultati su, kažu, u skladu sa očekivanjima, a kako dodaju, izgradnjom auto-puta došlo je do značajnog porasta obima saobraćaja od Podgorice do Kolašina.
„Generisan je novi saobraćaj sa prosječnim povećanjem oko 20 odsto na mjesečnom nivou. Značajan je i podatak da je na putnom pravcu od Podgorice do Kolašina značajno smanjen broj saobraćajnih nezgoda, iako je na cjelokupnoj teritoriji Crne Gore došlo do značajnog povećanja, naročito broja smrtno stradalih i teško povrijeđenih u saobraćajnim nezgodama”, kažu za Portal RTCG iz resornog ministarstva.
Od otvaranja dionice, ni na magistralnom putu Podgorica-Kolašin, kao ni na auto-putu nije bilo saobraćajnih nezgoda sa smrtnim ishodom, a broj teško i lako povrijeđenih je znatno manji nego u periodu prije puštanja auto-puta u funkciju.
Na auto-putu izgorjelo 28 vozila
Od otvaranja prve dionice auto-puta ‘Princeza Ksenija’ zabilježeno je 28 slučajeva samozapaljivanja vozila, saopšteno je Portalu RTCG iz Monteputa. Pomenuta dionica otvorena je 13. jula prošle godine, i za gotovo godinu dana zabilježeno je 36 saobraćajnih nezgoda, bez smrtnih ishoda.
“Smanjenje broja saobraćajnih nezgoda pokazuje da je izgradnja auto-puta, pored drugih društveno-ekonomskih efekata, imala značajan efekat na smanjenje rizika nastanka saobraćajnih nezgoda”, saopšteno je iz MKI.
Naredna rata kredita 21. jula
Izgradnju prve dionice auto-puta od Podgorice do Kolašina kineska kompanija CRBC počela je 2015. godine.
Crna Gora se za izgradnju prioritetne dionice kreditno zadužila 944 miliona dolara kod kineske Eksim banke, uz kamatu od dva odsto. Ugovor sa Kinezima sklopila je 2014. godine vlada Mila Đukanovića.
Ministarstvo finansija i socijalnog staranja u vladi Zdravka Krivokapića, na čelu sa tadašnjim ministrom Milojkom Spajićem sklopilo je 8. jula 2021. hedžing aranžman čime je izvršena konverzija dolarskog u eurski dug.
Hedžing je izvršen u cilju zaštite crnogorskog javnog duga od valutnog rizika sa dvije američke i dvije evropske banke. Ovo je značilo da će Crna Gora kredit vraćati u eurima po kamatnoj stopi od 0,88 odsto, umjesto u dolarima uz kamatu od dva odsto, kako je dogovoreno 2014.
Rok otplate je ostao isti – 20 godina uz grejs period od šest godina. Kako je xedžing aranžman sklopljen prije plaćanja prve rate, Crna Gora je prve četiri platila u eurima sa nižom kamatom, čime je Eksim banci plaćeno 23 miliona eura manje nego da je kredit ostao vezan za kurs dolara.
Međutim, vlada Dritana Abazovića u tehničkom mandatu na čelu sa resornim ministrom Aleksandrom Damjanovićem donijela je odluku da prekine hedžing angažman, koristeći klauzulu u ugovoru o prekidu angažmana nakon dvije godine.
„Prekid aranžmana realizovan je pravovremeno. Izlaskom iz hedžinga Crna Gora je prihodovala približno 64 miliona dolara, od čega će se platiti sljedeća rata u julu 2023. Eksim banci u iznosu od 40 miliona dolara“, saopšteno je ranije iz Ministarstva finansija.
Ministar finansija Aleksandar Damjanović kazao je tada za Radio Crne Gore da je, u neizvjesnom ambijentu koji sada vlada, procjena bila da bi nastavak hedžing aranžmana bio rizičan.
Nakon izlaska iz hedžing aranžmana ostatak kredita od 786,85 miliona eura, koji Crna Gora ima kod kineske banke je ponovo u dolarima, sa inicijalnom kamatom od 2 odsto.
Iz Ministarstva finansija saopštili su portalu Javnog servisa da su Kinezima do 11. jula otplaćene četiri rate u ukupnom iznosu od 157,79 miliona američkih dolara, od čega po osnovu glavnice iznos od 124,88 miliona, američkih dolara, a po osnovu kamate 32,9 miliona dolara.
„Preostali dug po osnovu glavnice iznosi 786,85 miliona dolara. Naredna rata, po osnovu kreditnog aranžmana sa kineskom Eksim bankom, dospijeva 21. jula 2023. godine i iznosi 40,69 miliona (po osnovu glavnice 32,78 miliona i kamate 7,91 miliona dolara)“, kazali su nam iz resora Aleksandra Damjanovića.
Radovi na narednoj dionici mogli bi početi 2025. godine
Iz Ministarstva kapitalnih investicija podsjetili su da su od Investicionog fonda za Zapadni Balkan odobrena bespovratna finasijska sredstva za izradu Idejnih projekata sa Elaboratima za procjenu uticaja na životnu sredinu, za dionicu Mateševo-Andrijevica i obilaznicu oko Podgorice, u ukupnom iznosu od 5,49 miliona eura.
“Realizacija je u toku, kasni se u odnosu na prvobitno planirani rok, i očekivani završetak je u ovoj godini. U oktobru 2022. godine je formalno završena nova sveobuhvatna Studija opravdanosti za čitav autoput Bar-Boljare uključujući cost-benefit analizu”, kažu iz MKI.
Dodaju da je u decembru 2022. godine, Evropska komisija putem mehanizma Investicionog okvira za Zapadni Balkan, odobrila dodatnih 6 miliona eura bespovratnih sredstava, za ažuriranje Studije opravdanosti za autoput Bar-Boljare sa kost-benefit analizom, i za pripremu Glavnog projekta sa pratećom tehničkom i tenderskom dokumentacijom za dionicu za koju se kroz ažuriranje Studije pokaže da treba biti prva naredna za realizaciju.
“Ukoliko ne bude odstupanja od predviđene dinamike za očekivati je da radovi na narednoj dionici započnu 2025. godine”, najavljuju iz MKI.
Objasnili su da je dionica Mateševo-Andrijevica, u odnosu na izgrađenu dionicu Smokovac-Mateševo u tehničkom smislu manje zahtjevna.
“Naime, dužina dionice Mateševo-Andrijevica iznosi 23,4 km od čega je cca 8,5 km tunela i mostova, tj. cca 36% trase je na objektima, dok je na dionici Smokovac-Mateševo 60% trase pod objektima. Uzimajući ove činjenice kao i značajno iskustvo stečeno u prethodnom periodu očekujemo da će svi izazovi na drugoj dionici biti blagovremeno riješeni”, smatraju u MKI.
Kazali su da će ministarstvo, kada se steknu uslovi aplicirati za finansijska sredstva prema Investicionom fondu za Zapadni Balkan, kroz čije mehanizme se može obezbijediti 40 odsto bespovratnih sredstava od vrijednosti projekta.
“Dok će se preostali dio od 60 odsto obezbijediti kroz kreditne linije. Takođe, postoje i drugi načini finansiranja a koji će se razmatrati kada projekat bude spreman za realizaciju”, kazali su iz MKI za portal Javnog servisa.
EKONOMIJA
Spajić: Neće biti poskupljenja struje
„Vlada je pronašla način da zaštiti građane“, poručio je premijer
Računi za struju za građane ostaće isti od 1. januara, dogovoreno je na današnjem sastanku premijera Milojka Spajića sa ministrom energetike Sašom Mujovićem, direktorom CEDIS-a Vladimirom Ivanovićem i direktorom CGES-a Ivanom Asanovićem.
„Nakon što je Regulatorna agencija za energetiku odlučila da poveća cijene za mrežne usluge, zbog čega bi od januara 2025., poskupila struja, sastao sam se sa ministrom energetike i direktorima CEDIS-a i CGES-a. Vlada poštuje odluku regulatora i čuva stabilnost energetskog sektora, ali je pronašla način da zaštiti građane, koji, nakon što EPCG nije povećala cijenu aktivne energije, na svojim računima neće osjetiti ni povećanje mrežnih usluga! Dakle, nema povećanja računa za struju u bilo kom obliku za naše građane, od januara 2025“, saopštio je premijer Milojko Spajić za RTCG.
Spajić je napomenuo da odluka regulatora ostaje, te da će elektroenergetski sistem biti očuvan, ali da je pronađeno rješenje da računi i cijene električne energije ostanu isti.
„Pronašli smo način da subvencioniramo taj dio i da građani uopšte ne osjete povećanje na svojim računima“, kazao je Spajić.
EKONOMIJA
Od januara skuplja struja u Crnoj Gori
Struja će biti skuplja za 3,41 odsto za skoro sva domaćinstva u Crnoj Gori
Cijena struje od januara 2025. godine biće veća za 3,41 odsto za sva domaćinstva sa dvotarifnim brojilom, saopšteno je iz Regulatorne agencije za energetiku i regulisane komunalne djelatnosti (REGAGEN).
U ovu kategoriju spadaju skoro sva domaćinstava u Crnoj Gori.
Povećanje se odnosi na uvećanje regulatorno dozvoljenih prihoda za Crnogorski elektrodistributivni sistem (CEDIS) koji je odobren krajem prošle godine sa primjenom od januara 2025. kao i za djelimično smanjenje stavke za Crnogorski elektroprenosni sistem (CGES) o čemu je REGAGEN danas donio odluku.
Elektroprivreda Crne Gore (EPCG) nije dio ovog povećanja cijena struje, jer ona odluku o povećanju svoje stavke na računu – aktivne energije može donijeti bilo kada, bez potrebne saglasnosti REGAGEN ako su joj povećani troškovi proizvodnje ili kupovine struje iz uvoza.
Premijer Milojko Spajić rekao je 1. novembra da se cijena struje neće uvećati od januara 2025. godine.
U današnjem saopštenju REGAGEN se navodi da je odlukom te agencije od 24. februara 2022. godine, utvrđeno da regulatorni period za operatora prenosnog sistema i operatora distributivnog sistema traje od 1. januara 2023. godine do 31. decembra 2025. godine.
„Odlukom o utvrđivanju regulatorno dozvoljenog prihoda i cijena za korišćenje prenosnog sistema električne energije za period 01.01.2023-31.12.2025. godina (‘Službeni list CG’, broj 131/22), utvrđen je regulatorno dozvoljeni prihod i cijene za korišćenje prenosnog sistema električne energije za 2025. godinu, dok su cijene za korišćenje sistema za ostale korisnike priključene na distributivni sistem električne energije za 2025. godinu predmet Odluke o utvrđivanju regulatorno dozvoljenog prihoda i cijena za korišćenje distributivnog sistema električne energije za 2024. i 2025. godinu („Službeni list CG“, broj 107/23)“, piše u saopštenju REGAGEN.
Iz te institucije su dodali da uz pretpostavku primjene iste cijene električne energije koju određuje snabdjevač u 2025. godini kao u 2024. godini, navedene odluke rezultirale bi povećanjem mjesečnog računa za:-
1,08% za prosječnog kupca priključenog na 35 kV naponski nivo;
4,52% za prosječnog kupca priključenog na 10 kV naponski nivo;
7,60% za prosječnog kupca sa mjerenjem snage priključenog na 0,4 kV naponski nivo;
4,84% za prosječnog kupca bez mjerenja snage sa jednotarifnim mjerenjem priključenog na 0,4 kV naponski nivo (domaćinstva);
5,73% za prosječnog kupca bez mjerenja snage sa dvotarifnim mjerenjem priključenog na 0,4 kV naponski nivo (domaćinstva).
„Međutim, do gorenavedenog procentualnog uvećanja neće doći jer je sproveden postupak utvrđivanja korekcija cijena za korišćenje sistema u toku regulatornog perioda. Naime, Regulatorna agencija za energetiku i regulisane komunalne djelatnosti (Agencija) je početkom jula tekuće godine započela kontrolu rada i poslovanja ‘Crnogorskog elektroprenosnog sistema’ AD Podgorica (CGES) u pogledu ostvarenih prihoda i troškova poslovanja u 2023. godini, saglasno članu 48 stav 1 tačka 1 Zakona o energetici, a u vezi sa članom 61 stav 2 Zakona o energetici. Navedenim članom je propisana obaveza Agencije da utvrdi korekciju regulatorno dozvoljenog prihoda Operatora prenosnog sistema i cijena za korišćenje sistema u slučaju kada je tokom perioda primjene utvrđenih cijena, odstupanje troškova na koje energetski subjekat ne može uticati, prihoda od regulisane djelatnosti, ostalih prihoda, amortizacije i povrata na sredstva, kumulativno veće od 10% u odnosu na regulatorno dozvoljeni prihod koji se transponuje u cijene“, piše u saopštenju.
Iz REGAGEN su naveli da je na osnovu podataka i dokumentacije dostavljenih od strane CGES, utvrđeno da su se stekli uslovi iz citiranog člana, pa je Agencija 3. oktobra 2024. godine pokrenula postupak utvrđivanja korekcija u toku regulatornog perioda 2023-2025. godina.
„U okviru navedenog postupka održana je javna rasprava od 23. do 30. oktobra, a obezbijeđeno je učešće zainteresovane javnosti i na otvorenom dijelu sjednice Odbora Agencije, koja je održana, 18. novembra, kada je i donijeta Odluka o utvrđivanju korekcija regulatorno dozvoljenog prihoda Operatora prenosnog sistema električne energije i cijena za korišćenje sistema električne energije u toku regulatornog perioda 2023-2025. godina (Odluka o korekcijama)“, piše u saopštenju.
Iz REGAGEN su naveli da su predmetnom odlukom utvrđene korekcije u iznosu od 9.541.081,72 eura, u korist korisnika prenosnog sistema električne energije, koje će se primjenjivati u 2025. godini, od čega se:iznos od 4.062.810,18 eura odnosi na korekciju u korist proizvođača električne energije priključenih na prenosni sistem, aiznos od 5.478.271,54 eura na korekciju u korist ostalih korisnika prenosnog sistema.
„Navedene korekcije uticale su i na smanjenje cijena za ostale korisnike priključene na distributivni sistem, a koje su bile utvrđene pomenutom Odlukom o utvrđivanju regulatorno dozvoljenog prihoda i cijena za korišćenje distributivnog sistema električne energije za 2024. i 2025. godinu („Službeni list CG“, broj 107/23). Ipak, kako nije došlo do promjene regulatorno dozvoljenog prihoda Operatora distributivnog sistema jer za to nijesu ispunjeni uslovi iz člana 61 stav 2 Zakona o energetici, u 2025. godini će doći do određenog rasta cijena za korišćenje sistema za ostale korisnike priključene na distributivni sistem električne energije u odnosu na cijene u 2024. godini“, poručili su iz REGAGEN.
Oni navode da uz pretpostavku primjene iste cijene električne energije (koju određuje snabdjevač) u 2025. godini kao u 2024. godini, primjena Odluke o korekcijama rezultiraće procentualno manjim povećanjem mjesečnog računa u 2025. godini u odnosu na 2024. godinu, tj. doći će do povećanja mjesečnog računa za:
0,62% za prosječnog kupca priključenog na 35 kV naponski nivo;
2,46% za prosječnog kupca priključenog na 10 kV naponski nivo;
4,51% za prosječnog kupca sa mjerenjem snage priključenog na 0,4 kV naponski nivo;
2,93% za prosječnog kupca bez mjerenja snage sa jednotarifnim mjerenjem priključenog na 0,4 kV naponski nivo (domaćinstva);
3,41% za prosječnog kupca bez mjerenja snage sa dvotarifnim mjerenjem priključenog na 0,4 kV naponski nivo (domaćinstva).
„Kod najbrojnije kategorije kupaca, primjena utvrđenih korekcija u ovom postupku rezultira povećanjem mjesečnog računa u 2025. godini za kupce sa prosječnom potrošnjom iz kategorije domaćinstva sa dvotarifnim mjerenjem za 1 euro u odnosu na račun u 2024. godini, uz pretpostavku primjene iste cijene električne energije koju određuje snabdjevač kao u 2024. godini“, zaključuje se u saopštenju REGAGEN.
EKONOMIJA
Spajić: Crnoj Gori ništa ne fali!
„Bruto društveni proizvod (BDP) će se duplirati sljedeće godine na osam milijardi“, kazao je premijer na pres konferenciji povodom predstavljanja Budžeta za 2025. godinu
Ministar finansija Novica Vuković kazao je da na naplatu dolazi 820 miliona dugova, te da su projektovani prihodi budžeta za 2025. godinu 2,88 milijardi eura, dok su nedostajuća sredstva 1,140 milijardi eura…
Predsjednik Vlade Milojko Spajić i ministar finansija Novica Vuković predstavili su na konferenciji za medije Predlog zakona o budžetu za 2025. godinu, ističuči da su osnovne poruke budžeta kontinuirani pozitivni ekonomski trendovi sa ostvarenjem stope realnog rasta od 4,8 odsto, i ograničavanje inflatornih pritisaka.
Vuković je kazao da su projektovani prihodi budžeta za 2025. godinu 2,88 milijardi eura, dok su nedostajuća sredstva 1,140 milijardi eura.
Prema njegovim riječima, 820 miliona dugova dospijeva na naplatu, dok su izdaci četiri milijarde eura i 505 miliona veći su od ovogodišnjih.
foto: Luka Zeković
„Realni ekonomski rast u narednoj godini je projektovan na 4,8 odsto, a BDP na 7,9 milijardi eura“, kazao je Vuković na pres konferenciji povodom predstavljanja Predloga budžeta za 2025. godinu.
On je naveo da je deficit budžeta 280 miliona eura, koliko iznosi i kapitalni budžet, koji je veći od ovogodišnjeg za 40 miliona.
„Za prava iz oblasti Fonda PIO namijenjeno je 777 miliona, za sektor saobraćaja 242 miliona, a za obrazovanje 362 miliona… Iz kapitalnog budžeta biće finansiran 341 projekat“, naveo je Vuković, koji tvrdi da mandatorni troškovi budžeta (plate, penzije, socijala) neće biti finansirani iz zaduživanja.
Vuković je naveo da će se u narednoj godini iz rezerve prenijeti 240 miliona eura, dok su planirali da se zaduže 900 miliona i da ostavljaju prostor za još pola milijarde za srednjeročno zaduživanje.
„Saldo više neće biti nula“
Predsjednik Vlade Milojko Spajić ponovio ranije izrečene stavove o „sprženoj zemlji“ koju je ostavila vlast prije 30. avgusta 2020. godine i da 43. Vlada, na čijem čelu je bio Dritan Abazović, nije pokrenula nijednu reformu.
Premijer je preporučio novinarima da ne stavljaju naslove u kojima „državi nešto fali“…
„Državi ništa ne fali“, rekao je on na pres konferenciji.
Spajić tvrdi da Crna Gora po ulasku u Evropsku uniju može ući u eurozonu.
„BDP će se duplirati sljedeće godine na osam milijardi i to će biti zbog prosječnog realnog rasta“, istakao je Spajić.
On je kazao da ćemo imati tekući suficit budžeta, te da će cijeli deficit ići na kapitalne investicije.
Spajić je kazao da su zaustavili rast cijena i da se na tome neće stati, nego će raditi na daljem sniženju.
Spajić je istakao da „saldo više neće biti nula, nego će biti pozitivan“.
- HRONIKA4 дана ranije
Lovac Dragan Bojović je heroj regiona: Prijavio Balijagića policiji, vidio tragove u snijegu
- DRUŠTVO19 сати ranije
Medved napao lovca u Plužinama: Nanio mu teške tjelesne povrede
- BALKAN I SVIJET3 дана ranije
Preminuo Dragan Marković Palma
- BALKAN I SVIJET3 дана ranije
Britanski visoki vojni zvaničnik: Spremni smo da se sukobimo sa Rusijom već večeras
- HRONIKA3 дана ranije
Dačić: Balijagiću određeno zadržavanje u Srbiji, apelujem da Crna Gora bude ažurna
- HRONIKA1 дан ranije
Bijelo Polje: Gorela kuća Alije Balijagića